اعسار چیست؟ حق شماست که در زمان سختی، از حمایت قانونی بهره‌مند شوید

اعسار چیست؟

اعسار یک امر شخصی می باشد (قائم به شخص) به معنای عدم توانایی مالی شخص برای پرداخت بدهی‌های خود می باشد.

فرد معسر به کسی اطلاق می شود که به دلیل نداشتن توان مالی ( به جز مستثنیات دین)قادر به پرداخت دیون خود نیست.

توجه داشته باشید عدم قابلیت دسترسی به مال نیز در حکم نداشتن مال است لیکن اثبات آن بر عهده ی مدیون (معسر) می باشد.

انواع اعسار

اعسار به معنای عدم توانایی مالی شخص برای پرداخت بدهی‌های خود است و به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود:

اعسار از پرداخت هزینه دادرسی و مراحل رسیدگی به آن

فرد قادر به پرداخت هزینه‌های مربوط به دادخواست و دادرسی نیست یعنی معسر به علت عدم کفایت دارایی یا عدم دسترسی به مال خود قادر به پرداخت هزینه ی دادرسی نمی باشد.

مدعی، موقتا از پرداخت هزینه ی دادرس معاف می شود فلذا صرفا ادعای اعسار کافی است در نتیجه دادخواست بدون هزینه دادرسی و اخطار رفع نقص ثبت می گردد اما در اولین جلسه دادرسی دادگاه به ادعای اعسار رسیدگی خواهد کرد و اگر جز یا کل اعسار را بپذیر شخص معسر به صورت کلی یا جزئی از پرداخت هزینه ی دادرسی معاف می شود. و اما در صورت رد اعسار برای خواهان اخطار رفع نقص صادر می گردد که در این صورت باید هزینه ی دادرسی پرداخت شود.

اعسار از پرداخت محکوم‌به و مراحل رسیدگی به آن

فرد پس از صدور حکم محکومیت قادر به پرداخت مبلغ محکوم‌به نیست.

اعسار از پرداخت محکوم به، یعنی، فردی که به موجب حکم دادگاه، محکوم به پرداخت خسارت، بدهی و مواردی از این قبیل شده است  به دلیل، عدم کفایت مالی، و یا عدم دسترسی به مال خود  قادر به پرداخت محکوم به نمی باشد و با ثبت دادخواست، خواهان تقسیط به میزان مبلغ محکوم به می شود .

روند رسیدگی به درخواست به صورت زیر است:

ثبت دادخواست

درخواست اعسار به همراه مدارک و مستندات مالی به دادگاه صالح ارائه می‌شود.

بررسی مدارک

دادگاه مدارک و مستندات ارائه شده را بررسی می‌کند و در صورت نیاز، شهود را احضار می‌کند.

صدور حکم

در صورت پذیرش، دادگاه حکم به معسر بودن فرد صادر می‌کند و نحوه پرداخت بدهی‌ها را تعیین می‌کند. اگر اعسار رد شود، فرد ملزم به پرداخت بدهی‌های خود خواهد بود.

انواع معسر

معسر به دو نوع کلی تقسیم می‌شود:

1. معسر مطلق: فرد هیچ گونه توانایی مالی برای پرداخت بدهی‌های خود ندارد  به دلیل نداشتن توان مالی ( به جز مستثنیات دین)قادر به پرداخت دیون خود نیست.
2. معسر نسبی: فرد دارای دارایی‌هایی است که می‌تواند بخشی از بدهی‌های خود را پرداخت کند، اما قادر به پرداخت کل مبلغ بدهی نمی باشد.

شرایط اثبات اعسار

برای اثبات، شخص معسر باید دلایل و مستندات قابل قبولی به دادگاه ارائه دهد. شرایط و مدارک مورد نیاز برای اثبات عبارتند از:

1. ارائه مدارک مالی: مدارکی که نشان‌دهنده وضعیت مالی شخص است، مانند فیش حقوقی، مدارک بانکی، و مستندات مربوط به دارایی‌ها.
2. شهادت شهود: حضور شهود معتبر که بتوانند به ناتوانی مالی فرد شهادت دهند.
3. در صورتی که دلیل دعوای اعسار ، شهادت شهود باشد، باید شهادت کتبی حداقل 2 نفر از اشخاصی که از وضعیت مالی و زندگانی مدعی اعسار مطلع می باشند ضمینه ی دادخواست شود به استناد ماده 9 قانون حمایت از محکومین مالی:شاهد باید علاوه بر هویت، شغل، میزان درآمد و نحوه قانونی امرار معاشِ مدعی اعسار، به این امر تصریح کند که با مدیون به مدتی که بتواند نسبت به وضعیت معیشت وی اطلاع کافی داشته باشد، معاشرت داشته و او افزون بر مستثنیات دین هیچ مال قابل دسترسی ندارد که بتواند به وسیله آن دین خود را بپردازد.

آثار حقوقی اعسار

پذیرش اعسار توسط دادگاه دارای آثار است:

1. تعلیق اجرای حکم: در صورتی که اعسار از پرداخت محکوم‌به پذیرفته شود، اجرای حکم تا تعیین تکلیف نهایی به تعویق می‌افتد.
2. تعیین قسط‌ بندی: مستند ماده 11 قانون حمایت از محکومین مالی چنین بیان میدارد:

در صورت ثبوت، چنانچه مدیون متمکن از پرداخت به نحو اقساط شناخته شود، دادگاه ضمن صدور حکم با ملاحظه وضعیت او مهلت مناسبی برای پرداخت می دهد یا حکم تقسیط بدهی را صادر می کند. در تعیین اقساط باید میزان درآمد مدیون و معیشت ضروری او لحاظ شده و به نحوی باشد که او توانایی پرداخت آن را داشته باشد. فلذا معسر از حمایت قانونی برخوردار می‌شود.

اعسار تاجر پذیرفته است؟

در هیچ صورتی اعسار تاجر  پذیرفته نمی باشد.

اعسار از پرداخت محکوم به برای اشخاص حقیقی که تاجر نیستند به کار می رود.

در واقع شخص غیر تاجری که توان پرداخت بدهی و یا هزینه ی دادرسی خود را ندارد به استناد ماده 504 قانون آیین دادرسی مدنی معسر نامید میشود البته که اصل بر اثبات آن می باشد.

در خصوص هزینه دادرسی تاجر به استناد ماده 512 آیین دادرسی مدنی،  از تاجر، دادخواست اعسار پذیرفته نمی‌شود. تاجری که مدعی اعسار نسبت به هزینه دادرسی می‌باشد باید برابر مقررات قانون تجارت دادخواست ورشکستگی دهد. کسبه جزء مشمول این ماده نخواهند بود.

مطابق ماده 15 قانون نحوه ی اجرای محکومیت های مالی دادخواست اعسار از تجار و اشخاص حقوقی پذیرفته نمی شود. این اشخاص در صورتی  که مدعی باشند باید رسیدگی به امر ورشکستگی خود را درخواست کنند.

• توجه( این ماده تنها در خصوص  پرداخت محکوم به می باشد)
• اعسار هم در دعوی مالی و هم در غیرمالی پذیرفته می شود.
• رسیدگی به اعسار از پرداخت محکوم به می تواند به صورت حضوری و یا غیابی باشد ولیکن رسیدگی به اعسار از پرداخت هزینه ی دادرسی همواره حضوری می باشد.

شرایط اخد وکیل شخص معسر

شخص معسر می تواند از وکیل معاضدتی بهرمند شود و موقتا از پرداخت حق الوکاله معاف شود.

دانلود فرم استشهادیه اعسار محکوم به

دانلود فرم صورت برداری از اموال محکوم به

دانلود فرم اعسار از هزینه دادرسی

نتیجه‌گیری

نتیجه‌گیری از بررسی یک پرونده اعسار نشان می‌دهد که دادگاه‌ها با رعایت اصول عدالت و انصاف، تلاش می‌کنند تا توازن مناسبی بین حقوق بدهکار و بستانکار برقرار نمایند. پذیرش یا رد درخواست بر اساس مدارک و مستندات ارائه شده و با توجه به وضعیت مالی واقعی فرد صورت می‌گیرد.

پذیرش درخواست از سوی دادگاه، نشان‌دهنده تعهد نظام قضایی به حمایت از افرادی است که به دلیل شرایط اقتصادی و اجتماعی، قادر به پرداخت بدهی‌های خود نیستند. این حمایت می‌تواند به صورت تقسیط بدهی‌ها، تعویق در پرداخت یا معافیت از پرداخت هزینه‌های دادرسی باشد. از سوی دیگر، رد درخواست نیز بیانگر این است که دادگاه‌ها با دقت و حساسیت بالایی به بررسی وضعیت مالی مدعی اعسار می‌پردازند و تنها در صورت اثبات واقعی ناتوانی مالی، تسهیلات قانونی را فراهم می‌آورند.

به طور کلی، دعاوی اعسار ابزاری قانونی و اخلاقی برای حفظ حقوق افرادی است که به دلیل شرایط مالی نامناسب درگیر مشکلات حقوقی و قضایی شده‌اند. نظام قضایی با توجه به اصول عدالت و انصاف، تلاش می‌کند تا در این موارد، با اتخاذ تصمیمات منصفانه و عادلانه، از بروز نابرابری‌ها و تضییع حقوق افراد جلوگیری کند.

بنابراین، آگاهی از حقوق و تکالیف مربوط به دعاوی اعسار و بهره‌مندی از مشاوره‌های حقوقی مناسب، می‌تواند نقش مهمی در بهبود وضعیت مالی و حقوقی افراد داشته باشد. گروه حقوقی دادوند  خدمات حرفه‌ای و تخصصی در زمینه دعاوی اعسار ارائه می دهد و همواره آماده است تا به شما در حل مشکلات مالی و حقوقی‌تان کمک کند و به شما بهترین راهکارهای قانونی را ارائه دهد.

پادکست صوتی اعسار چیست؟