فروش مال غیر و معامله آن، کلاهبرداری از روی هوش یا نادانی؟
مقدمه
انتقال مال غیر همانند دیگر جرایم همچون، معامله معارض، جعل و غیره یکی از مهمترین جرائم علیه اموال و مالکیت اشخاص میباشد. از این رو بسیار حائز اهمیت می باشد که در این مقاله در خصوص جرم فروش اموال غیر و ارکان تشکیل دهنده آن و مجازات فروش مال غیر جهت اگاهی شما عزیزان خواهیم پرداخت.
فروش مال غیر چیست؟
مثال:
فرض کنید ماشین پرایدی متعلق به آقای محمدی است.
برادر آقای محمدی بدون اطلاع به ایشان ماشین را با یکی از دوستان خود مبایعه نامه می کند و مبلغ 100 تومان را به صورت پیش پرداخت دریافت می کند در اینجا برادر آقای محمدی مرتکب جرم فروش مال_غیر شده است.
وضعیت انتقال گیرنده( خریدار ماشین) اگر انتقال گیرنده آگاه باشد که مال متعلق به غیر است در اینجا محکوم به مجازات فروش مال_غیر می شود ولیکن اگر ناآگاه باشد مرتکب جرمی نشده است.
فروش مال غیر به استناد مواد قانونی چیست؟
قانون مجازات راجع به انتقال مال_غیر، مصوب ۵ فروردین ماه ۱۳۰۸
ماده اول – کسی که مال غیر را با علم به اینکه مال غیر است به نحوی از انحاء عیناً یا منفعتاً بدون مجوز قانونی به دیگری منتقل کند کلاهبردار محسوب و مطابق ماده 1 قانون تشدید مجازات محکومین ، مجازات خواهد شد و همچنین است انتقال‌گیرنده که در حین معامله عالم به عدم مالکیت انتقال دهنده باشد.
با برداشت از ماده 1 قانون مجازات:
- انتقال‌دهنده: شخصی که مال_غیر را به دیگری منتقل می‌کند، در صورتی که بداند مال متعلق به او نیست و این انتقال را بدون مجوز قانونی انجام دهد، به عنوان کلاهبردار شناخته می‌شود.
- انتقال‌گیرنده: اگر شخصی که مال به او منتقل می‌شود نیز بداند که مال متعلق به انتقال‌دهنده نیست، او نیز مجرم شناخته می‌شود.
بنابراین، جرم فروش مال_غیر دو عنصر اساسی دارد:
- عمل انتقال: انتقال عین یا منفعت مال دیگری.
- علم به غیر بودن مال: انتقال‌دهنده بداند که مال متعلق به او نیست واگر انتقال‌گیرنده نیز از این موضوع مطلع باشد مجرم شناخته می شود.
3 فرضی که مشمول فروش مال_غیر می شود :
- انتقال دهنده: انتقال‌دهنده بداند که مال متعلق به او نیست.
- انتقال گیرنده و انتقال دهنده: انتقال دهنده و انتقال گیرنده آگاه باشند که اموال متعلق به غیر است.
- انتقال گیرنده: صرفا تنها انتقال گیرنده آگاه باشد که مال متعلق به غیر است.
بررسی ارکان تحقق جرم فروش مال غیر
- رکن مادی: اقدام به فروش اموال دیگران بدون مجوز قانونی
- رکن معنوی: اقدام عمدی و از روی سوء نیت( برای کسب مال و منفعت)
- رکن قانونی: اثبات جنبه قانونی جرم توسط دادگاه، جرمی که در قانون برای آن جرم انگاری شده است.( در خصوص جرم فروش اموال دیگران:مستند ماده 1 قانون مجازات فروش مال_غیر)
انتقال منفعت مال غیر امکان پذیر است؟
مثال: فرض کنید آقای محمدی ویلای در لواسان را از شخصی که خارج کشور است اجاره نموده فلذا آقای محمدی از این موقعیت استفاده نموده و ملک را در اخر هفته جهت برگزاری مراسم به دیگران اجاره می دهد در اینجا آقای محمدی مرتکب جرم انتقال منفعت غیر( اعم از حق انتفاع و ارتفاع) شده است.
فلذا اغلب اوقات افراد بدون اطلاع مالک مال یا منافع آن اقدام به انتقال عین یا منافع اموال دیگران می‌کنند که قانونگذار انتقال منافع ملک غیر را از مصادیق و صورت های خاص جرم کلاهبرداری دانسته است .
تفاوت فروش مال غیر و معامله معارض
- در معامله معارض، مجرم باید مالک اولیه ملک باشد، اما در جرم فروش اموال دیگران، ممکن است یک غریبه مال دیگران را به اشخاصی انتقال دهد.
- در انتقال مال غیر حتما باید مال دیگری را انتقال دهیم و اما در معامله معارض مال باید برای خود فرد باشد.
- در معامله معارض نقل و انتقال دوم، الزاما باید به موجب سند رسمی باشد، در حالی که در خصوص انتقال اموال دیگران، امر انتقال ممکن است به موجب سند عادی واقع شود.
تفاوت معامله فضولی و فروش مال غیر
معانی این دو نوع معامله به مفاهیم حقوقی متفاوتی برمی‌گردد.
هر دو جرایم در زمینه معامله و مالکیت مطرح می‌شوند، اما از لحاظ ماهیت و آثار حقوقی تفاوت‌های اساسی دارند.
ماهیت و تعریف
معامله فضولی
معامله فضولی زمانی رخ می‌دهد که شخصی بدون اجازه و اختیار از طرف مالک، مال او را به دیگری منتقل می‌کند. این معامله ممکن است به نفع یا ضرر مالک باشد. در معامله فضولی، معامله‌کننده (فضول) قصد دارد که معامله را به نام مالک انجام دهد، اما بدون داشتن نمایندگی یا اجازه از او.
برای مثال
شخصی به نام خانم محمدی، قصد فروش ماشین خود را دارد و این موضوع را با برادر خود درمیان میگذارد.
برادر آن شخص با قصد کمک به خواهر خود، بدون اجازه و اطلاع اقدام به فروش خودرو برادر می کند. برادر خانم محمدی از این معامله سونیتی نداردو فکر می‌کند این معامله به نفع “خانم محمدی ” است. این معامله تا زمانی که “خانم محمدی” آن را تنفیذ یا رد نکند، وضعیت نامشخصی دارد.
فروش مال غیر
شخصی مال_غیر را به عنوان مال خود معرفی و آن را به دیگری می‌فروشد. این عمل معمولاً به نیت تقلب و سودجویی انجام می‌شود و فروشنده قصد دارد مال دیگری را به عنوان مال خود بفروشد.
آثار حقوقی معامله فضولی و فروش مال غیر
معامله فضولی: این معامله مشروط به تأیید یا رد مالک است. اگر مالک معامله را تأیید کند، معامله نافذ می‌شود و اگر رد کند، معامله باطل است و هیچ اثر حقوقی نخواهد داشت.
فروش مال_غیر: این عمل جرم محسوب می‌شود و فروشنده ممکن است به مجازات کیفری محکوم شود. علاوه بر این، معامله به طور کلی باطل است و خریدار می‌تواند جهت استرداد مال خود یا خسارت به دادگاه مراجعه کند.
وکیل متخصص دعاوی کیفری
باتوجه به پیچیدگی جرم مذکور و سختی تفکیک آن از دیگر جرایم همچون معامله ی معارض و فضولی و خیانت درامانت که امر تخصصی می باشد پیشنهاد می شود قبل از انجام هرگوه اقدام و تنظیم شکواییه از وکیل مجرب مشورت گرفته شود زیرا اخذ وکیل مجرب می تواند تفاوت بزرگی در پیگیری و موفقیت پرونده به وجود بی آورد.
دفاع در برابر اتهام فروش مال غیر
روند رسیدگی فروش مال غیر پس از ثبت شکواییه در سامانه الکترونیک قضایی از دادسرا شروع می شود. در مرحله اول بازپرس اقدام به مراحل تحقیقاتی جرم را می نماید از این رو دفاع در برابر اتهام فروش مال_غیر بسیار حیاتی است و می‌تواند تاثیر زیادی در نتیجه پرونده داشته باشد حتی امکان صدور قرار منع تعقیب به نفع متهم نیز وجود دارد از این جهت باید چند نکته رعایت شود از جمله:
- مشاوره حقوقی
- جمع آوری مدارک و اسناد
- اخذ و همکاری موثر با وکیل
- شهادت شهود
می تواند در امر دادرسی موثر واقع شود.
نمونه شکواییه
تاریخ: [تاریخ نگارش شکواییه]
ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان [نام شهرستان]
با سلام و احترام،
اینجانب [نام و نام خانوادگی شاکی]، فرزند [نام پدر]، به شماره ملی [شماره ملی شاکی]، ساکن [آدرس شاکی]، به استحضار می‌رساند که:
موضوع شکایت: فروش مال غیر توسط آقای/خانم [نام متهم]
مشخصات متهم: آقای/خانم [نام و نام خانوادگی متهم]، فرزند [نام پدر متهم]، به شماره ملی [شماره ملی متهم]، ساکن [آدرس متهم].
شرح شکایت: آقای/خانم [نام متهم] بدون اطلاع و اجازه اینجانب اقدام به فروش ملک/مال [توضیح نوع مال، مثلاً خانه، خودرو، زمین و غیره] متعلق به اینجانب به آقای/خانم [نام خریدار] نموده است. اینجانب از طریق [نحوه آگاهی، مثلاً دریافت اخطار تخلیه، مشاهده آگهی فروش و غیره] مطلع شدم که ملک/مال مذکور به فروش رسیده است.
این اقدام آقای/خانم [نام متهم] بدون اطلاع و رضایت اینجانب و با نقض قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران صورت گرفته است و بدین ترتیب حقوق قانونی اینجانب تضییع شده است.
مستندات قانونی:
ماده 1 قانون مجازات راجع به انتقال مال غیر: طبق این ماده، هر کس مال غیر را به نحوی از انحاء عیناً یا منفعتاً بدون مجوز قانونی به دیگری منتقل نماید، کلاهبردار محسوب می‌شود و مطابق قانون مجازات اسلامی با وی رفتار خواهد شد.
دلایل و مستندات:
سند مالکیت: سند مالکیت رسمی به نام اینجانب [شماره سند و توضیحات مربوطه].
شهادت شهود: شهادت شهود مبنی بر مالکیت اینجانب و اطلاع از فروش مال توسط آقای/خانم [نام متهم].
مدارک مرتبط: مدارکی دال بر انتقال مال به نام خریدار جدید (در صورت وجود).
لذا از حضرتعالی تقاضامند می باشم تا دستور فرمایید ت ضمن احضار آقای/خانم [نام متهم] و بررسی دقیق موضوع، اقدامات قانونی لازم جهت بازگرداندن حقوق اینجانب و اعمال مجازات‌های مقرر در قانون برای متهم را مبذول فرمایید.
با تشکر و احترام،
نام و نام خانوادگی شاکی
امضا و تاریخ
نتیجه گیری
همان طور که پیش تر گفته شد فروش مال غیر یا انتقال ملک بدون اطلاع خریدار جرم محسوب شده و دارای مجازات می باشد.
فرد خاطی به مجازات رد مال، پرداخت جریمه نقدی و تحمل حبس محکوم می گردد .
در این مقاله سعی شد تا شما با نحوه اثبات جرم فروش_مال غیر، مجازات فرد خاطی و تفاوت جرم فروش اموال غیر با دیگر جرایم آشنا شوید.
چنانچه نیاز به دریافت اطلاعات بیشتر یا مشاوره حقوقی دارید، با گروه حقوقی دادوند ارتباط بگیرید.
